เป็นข้อตกลงสาขาคมนาคมขนส่งภายใต้ความร่วมมือทางเศรษฐกิจในอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง (Greater Mekong Subregion Cooperation: GMS) ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น “ความตกลงว่าด้วยการขนส่งข้ามพรมแดนในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง (GMS Cross-Border Transport Agreement: CBTA)” ครอบคลุมการขนส่งสินค้า ผู้โดยสาร และส่งเสริมการขนส่งต่อเนื่องหลายรูปแบบ โดย GMS ได้มีการพัฒนาแนวระเบียงเศรษฐกิจ (Economic Corridor) ที่มีความสำคัญในการเชื่อมโยงเมียนมากับประเทศไทยไว้หลายช่องทางด้วยกัน
โครงข่ายเส้นทางเชื่อมโยงกลุ่มประเทศลุ่มน้ำโขง
(ที่มา : BOI, 2015 และพิชัย อุทัยเชฏฐ์, 2558)
ช่องทางในการขนส่งสินค้าของ สปป.ลาว เพื่อการส่งออกไปต่างประเทศ โดยเน้นสินค้าที่มีขนาดใหญ่และมีปริมาณมาก เช่น การขนส่งแร่หรือผลิตภัณฑ์ต่อเนื่อง
การขนส่งทางถนน
เส้นทางคมนาคมขนส่งทางบกสายที่สำคัญในประเทศ สปป.ลาว แสดงดังรูป
เส้นทางขนส่งทางถนนใน สปป.ลาว
การขนส่งทางรถไฟ
รัฐบาลไทยได้ให้ความช่วยเหลือรัฐบาลลาวในการก่อสร้างทางรถไฟเชื่อมต่อระหว่างหนองคาย-เวียงจันทน์ จากจุดกึ่งกลางสะพานมิตรภาพไปยังสถานีท่านาแล้ง ระยะทาง 3.5 กิโลเมตร และก่อสร้างทางรถไฟสายท่านาแล้ง–เวียงจันทน์ โดยรัฐบาลไทยให้ความช่วยเหลือทางการเงินเพื่อก่อสร้างระบบรางรถไฟ มีระยะทางรวม 7.75 กิโลเมตร ระยะเวลาในการก่อสร้าง 18 เดือน เสร็จสิ้นเดือนพฤศจิกายน 2558
สปป.ลาว ยังไม่มีเครือข่ายระบบการคมนาคมทางรถไฟ แตรัฐบาล สปป.ลาว มีแผนสร้าง เส้นทางรถไฟ เชื่อมระหว่างไทยกับยูนนานของจีน รัฐบาล สปป.ลาว ได้กำหนดเส้นทางสัมปทาน เพื่อก่อสร้างทางรถไฟ มีความยาวทั้งสิ้น 1,500 กิโลเมตร
(www.thaibizchina.com, 2013)
การขนส่งทางน้ำ
การคมนาคมขนส่งทางน้ำ สปป.ลาว มีแม่น้ำสายใหญ่คือ แม่น้ำโขง เส้นทางคมนาคมขนส่งทางน้ำภายในประเทศจึงใช้แม่น้ำโขงเป็นหลัก จึงนับว่าเป็นทางคมนาคมขนส่งทางน้ำที่สำคัญมากของลาว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฤดูฝน เส้นทางคมนาคมทางบกทำได้ยากลำบาก และเมืองใหญ่ๆ ของลาวก็ตั้งอยู่บริเวณริมฝั่งแม่น้ำโขงเกือบทั้งสิ้น ส่วนในฤดูแล้งอาจจะประสบปัญหาร่องน้ำตื้นเขินในบางช่วงของลำน้ำ
เส้นทางขนส่งระหว่างประเทศตามลำแม่น้ำโขง
การขนส่งทางทะเล
สปป. ลาว ไม่มีพื้นที่ส่วนใดติดทะเล จึงไม่มีท่าเรือเดินทะเลสำหรับส่งสินค้าเข้าออกเป็นของตนเอง จึงต้องอาศัยการขนส่งผ่านไปยังท่าเรือประเทศเพื่อนบ้าน คือ เวียดนามและไทย เช่น ออกสู่ทะเลด้านตะวันออกซึ่งมีท่าเรือหวุงอัน (Vung Ang) ในจังหวัด Ha Tinh ห่างจากเมืองวินห์ (Vinh) 134 กิโลเมตร และท่าเรือน้ำลึกที่นครดานัง (Danang) เป็นท่าเรือน้ำลึกที่ตั้งอยู่ตอนกลางของประเทศเวียดนาม แต่สำหรับการค้าขายกับประเทศไทยและอาเซียนด้านทิศใต้แล้ว การส่งสินค้าเข้าออกผ่านไทยโดยทางถนนหรือรถไฟมาที่ท่าเรือของไทยจะเป็นทางเลือกที่ใกล้กว่า
เส้นทางขนส่งจากไทยผ่านแดน สปป.ลาว ไปยังท่าเรือเวียดนาม
(ศูนย์ข้อมูลการค้าและการลงทุนฯ กรมการค้าต่างประเทศ, 2559)
สปป.ลาว มีชายแดนติดต่อกับไทยเป็นระยะทาง 1,835 กม. โดยมี 12 จังหวัดชายแดน รัฐบาลไทยมีการพัฒนาและมีโครงการเชื่อมโยงระบบขนส่ง ดังรูป
โครงการเชื่อมโยงระบบขนส่งชายแดนของไทยเข้ากับประเทศเพื่อนบ้าน
(ที่มา : จุฬา สุขมานพ, 2557)
การเชื่อมโยงโครงข่ายเส้นทางรถไฟในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง การดำเนินงานภายใต้กรอบยุทธศาสตร์ การเชื่อมโยงโครงข่ายเส้นทางรถไฟในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง ทั้งนี้ยุทธศาสตร์การเชื่อมโยงโครงข่ายเส้นทางรถไฟ ในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง ได้กำหนดเส้นทางที่สำคัญกับ สปป.ลาว คือ เส้นทางกรุงเทพฯ-เวียงจันทน์-คุนหมิง (ผ่านบ่อเต้น-โมฮั่น หรือบ่อหาร)-หนานหนิง
สำหรับการขนส่งสินค้าตามเส้นทางแม่น้ำโขงนั้นมีต้นทุนค่าขนส่งและโลจิสติกส์ต่ำกว่าการขนส่งทางบก แต่อาจจะประสบปัญหาในฤดูแล้งเนื่องจากร่องน้ำตื้นเขินมาก ท่าเรือที่มีความสำคัญของไทยสำหรับขนส่งสินค้ากับลาว จีน และเมียนมา ได้แก่ ท่าเรือเชียงแสน ตั้งอยู่ริมแม่น้ำโขงจังหวัดเชียงราย ตรงข้ามชายแดน สปป.ลาว และท่าเรือเชียงของ ตั้งอยู่ริมแม่น้ำโขงจังหวัดเชียงราย
สปป.ลาว ให้อำนาจเจ้าแขวงที่สำคัญ เช่น แขวงสะหวันนะเขต จำปาสัก หลวงพระบาง สามารถอนุมัติการลงทุนได้ หากไม่เกิน 5 ล้านเหรียญสหรัฐ พื้นที่ส่งเสริมการลงทุนของลาว แบ่งเป็น 3 โซน ประกอบด้วย
1) เขต 1 เป็นพื้นที่ยากจนและป่าเขา สามารถยกเว้นภาษีรายได้ 5 ปี
2) เขต2 เป็นพื้นที่รองลงมา ได้แก่ เขตไกรสรพรมวิหาร ได้ยกเว้นภาษีไม่เกิน 2 ปี
3) เขต3 อยู่ในเขตเศรษฐกิจพิเศษ เขตลงทุนที่สำคัญ ได้แก่ เขตกำแพงนครเวียงจันทน์, แขวงคำม่วน, แขวงสะหวันนะเขต และแขวงจำปาสัก
King’s Romans Casino, Bokeo province
(ที่มา : www.atimes.com, 2015)
เนื่องจาก สปป.ลาว และประเทศไทย มีความสัมพันธ์อันดีมาตั้งแต่อดีต โดยถือว่าเป็นพี่เมืองน้องกัน มีวัฒนธรรม และวิถีชีวิตคล้ายคลึงกัน จึงทำให้ไม่มีปัญหาความขัดแย้งเกิดขึ้น อีกทั้งยังมีการติดต่อค้าขายกันมาอย่างยาวนาน โดยเฉพาะบริเวณจุดเชื่อมโยงกับสะพานมิตรภาพไทย-ลาว ทั้ง 4 แห่ง อันได้แก่ ด่านศุลกากรหนองคาย–เวียงจันทน์ ด่านมุกดาหาร ด่านนครพนม-แขวงคำม่วน และด่านเชียงของ–บ่อแก้ว เป็นต้น
จุดผ่านแดนไทย-ลาว
(ที่มา : กรมการขนส่งทางบก, 2556)
รัฐบาลไทยมีนโยบายพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษ 2 รูปแบบ คือ เขตเศรษฐกิจพิเศษในรูปแบบคลัสเตอร์ และเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษชายแดน โดยมีแผนพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานและด่านศุลกากรเพื่อสนับสนุนเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษชายแดน และได้วางนโยบายพัฒนาพื้นที่เศรษฐกิจเชื่อมโยงกับประชาคมอาเซียน เพื่อส่งเสริมศักยภาพเมืองประตูการค้าชายแดนและเมืองเขตเศรษฐกิจพิเศษ
สำหรับเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษของไทยที่เชื่อมโยงกับสปป.ลาว ได้แก่ เขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษหนองคาย, เขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษมุกดาหาร และเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษนครพนม
(ที่มา : ศูนย์ข้อมูลข่าวอาเซียน, 2557)
แหล่งแร่เป้าหมายใน สปป.ลาว สำหรับผู้ลงทุนไทย ประกอบด้วย แหล่งแร่ถ่านหิน แหล่งแร่โลหะ และแหล่งแร่ดีบุก ซึ่งการขนส่งแร่ดังกล่าวสามารถใช้เส้นทางในการขนส่งมายังประเทศไทยได้ดังนี้
การขนส่งแร่ถ่านหิน จากทางภาคเหนือของลาว ในปัจจุบันสามารถใช้เส้นทางขนส่งผ่านสะพานมิตรภาพแห่งที่ 4 (เชียงของ-ห้วยทราย) ได้
การขนส่งแร่โลหะ จากแหล่งแร่ที่พบในแขวงเวียงจันทน์ หลวงพระบาง แขวงเชียงขวางและหัวพัน สามารถเลือกใช้เส้นทางได้หลายเส้นทาง เช่น เส้นทางเชียงของ-เชียงราย, ด่านห้วยโก๋น จ.น่าน, ผ่านสะพานมิตรภาพที่ จ.หนองคาย หรือสะพานข้ามแม่น้ำเหือง จ.เลย เป็นต้น
การขนส่งแร่ดีบุก แหล่งแร่ดีบุกที่พบในแขวงคำม่วน และแขวงจำปาสักในภาคใต้ สามารถใช้เส้นทางหมายเลข 12 ที่มาจากด่านบ้านนาเพาของลาวที่ติดกับชายแดนเวียดนาม มาตัดกับเส้นทางหมายเลข 13 ก่อนมาสิ้นสุดที่เมืองท่าแขก แขวงคำม่วน แล้วข้ามสะพานมิตรภาพที่ด่าน จ.นครพนม ของไทย และใช้เส้นทางหมายเลข 10 จากเมืองปากเซ แขวงจำปาสัก มาที่สะพานข้ามแม่น้ำโขงที่ด่านวังเต่า-ช่องเม็ก จ.อุบลราชธานี
(ที่มา : www.prachachat.net, 2556)
ข้อเสนอแนะและข้อควรปรับปรุงที่ด่านพรมแดน
1) ควรสนับสนุนการจัดตั้งเขตเศรษฐกิจพิเศษร่วมในพื้นที่ชายแดน เพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนทางการค้า เช่น บริเวณพื้นที่ จ.หนองคาย-เวียงจันทน์ จ.มุกดาหาร จ.นครพนม เป็นต้น
2) รัฐบาลไทยควรมีกลยุทธ์ในการพัฒนาจุดผ่านแดนถาวร/ชั่วคราว/จุดผ่อนปรนที่มีศักยภาพทางการค้า ให้เป็นด่านถาวรที่ได้มาตรฐานสากล (Standardize CIQ) พร้อมทั้งช่วยยกระดับพิธีด่านศุลกากร ทั้งของไทยและของประเทศเพื่อนบ้านให้มีระบบมากขึ้นด้วย
3) จัดทำคู่มือส่งเสริมการค้าและระเบียบพิธีการและกระบวนการค้าการขนส่งที่ด่านชายแดนกับแต่ละประเทศเพื่อนบ้าน
4) ต้องยกระดับผู้ประกอบการไทยให้เป็นผู้ประกอบการข้ามชาติ
5) รัฐบาลต้องออก พ.ร.บ.ส่งเสริมการจัดตั้งเครือข่ายและการรวมกลุ่มของผู้ประกอบการ แต่เชื่อมโยงในการให้บริการ การพัฒนาเครือข่าย จะเป็นปัจจัยสำคัญในการเพิ่มศักยภาพในการแข่งขัน
6) ผู้ประกอบการไทยยังขาดความสามารถและความพร้อมในการออกไปลงทุนในต่างประเทศ
(ที่มา : www.esanguide.com, 2557)
|